Urlopu wypoczynkowego udziela się pracownikowi według planu urlopów lub na jego wniosek. Plan urlopów muszą tworzyć pracodawcy, u których w zakładzie działają zakładowe organizacje związkowe, chyba że związki zawodowe zgodzą się na nieustalanie planu. Nie muszą, choć mogą tworzyć plan urlopów pracodawcy, u których w zakładzie nie działają związki zawodowe. Plan może ustalać zatem każdy pracodawca, nawet jeśli zatrudnia kilku pracowników. W przypadku gdy w firmie nie tworzy się planu urlopów, pracownikom udziela się urlopów wypoczynkowych na ich wniosek, po porozumieniu się z pracodawcą co do terminu rozpoczęcia i zakończenia urlopu.