Nabycie prawa do urlopu wiąże się ściśle z pozostawaniem w stosunku pracy. Decyduje o tym okoliczność, czy pracownik uprzednio był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, a jeśli tak, to czy pierwsza praca, jaką wykonywał, przypadała w tym samym roku, w którym został zatrudniony. Co do zasady bowiem prawo do urlopu nabywa się z góry – w pierwszym dniu pracy w danym roku kalendarzowym. Jednak w pierwszym roku pracy prawo do urlopu nabywa się inaczej niż w latach kolejnych, tj. z upływem każdego kolejnego miesiąca pracy w tym roku.