Płaca zasadnicza gwarantuje zaspokojenie podstawowych potrzeb pracownika. Nie zawsze motywuje jednak w sposób silny i jednoznaczny do wzmożonego wysiłku w pracy. Jej wysokość zostaje na ogół określona w umowie o pracę i jest przede wszystkim wynagrodzeniem za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy. Aby podwyżka tego składnika pełniła funkcję motywacyjną, istotna jest rzetelna ocena efektów i konsekwentne wykorzystanie wyników oceny w ustalaniu kwoty podwyżki. Największą efektywność w praktyce przynoszą zmienne składniki wynagrodzenia. Ich wielkość może być bowiem na bieżąco aktualizowana – zarówno w odniesieniu do minionych osiągnięć, jak i w oczekiwaniu na przyszłe wyniki.