Dla upewnienia się, który pracodawca musi ustalić składkę wypadkową sam, a który może poczekać do 20 kwietnia na informację w tej sprawie z ZUS, warto prześledzić poniższe zestawienie.

Z tabeli wynika, że jednym z czynników decydujących o tym, czy dany płatnik musi sam ustalić obowiązującą go stopę składek wypadkowych na nowy rok składkowy, czy też stopę tę ustali mu ZUS, jest przeciętna liczba ubezpieczonych w poprzednim roku kalendarzowym. Brane są jednak pod uwagę tylko osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu.

Oznacza to, że w liczbie ubezpieczonych nie uwzględniamy osób, które:

• podlegają któremuś z pozostałych ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczeniu zdrowotnemu, ale nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu,

• nie podlegają w ogóle ubezpieczeniom społecznym,

• cały miesiąc przebywały na urlopie bezpłatnym, urlopie wychowawczym, pobierały zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego albo zostały powołane do odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Licząc ubezpieczonych, nie bierze się pod uwagę również osób, za które za dany miesiąc rozliczane są składki lub wykazywane świadczenia wypłacone po ustaniu tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Płatnicy często zgłaszają wątpliwości, czy w liczbie ubezpieczonych uwzględniać osoby, które w danym miesiącu podlegały ubezpieczeniu wypadkowemu tylko przez jeden dzień. Otóż zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwanej dalej ustawą wypadkową wynika, że przy ustalaniu przeciętnej liczby ubezpieczonych należy wziąć pod uwagę osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu w ciągu poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego. Przepis ten nie określa minimalnego okresu, przez który dana osoba powinna ubezpieczeniu temu podlegać. Oznacza to, że w obliczeniach bierzemy pod uwagę także osoby podlegające ubezpieczeniu wypadkowemu choćby przez jeden dzień w danym miesiącu.

Kolejne wątpliwości płatników dotyczą sytuacji, gdy określona osoba podlega ubezpieczeniu wypadkowemu w jednym miesiącu dwukrotnie, np. z tytułu umowy zlecenia, a następnie z umowy o pracę lub z tytułu umów na czas określony, między którymi wystąpiła przerwa. W takiej sytuacji obliczając liczbę ubezpieczonych w ciągu miesiąca daną osobę uwzględnia się jako jednego ubezpieczonego – nawet jeśli podlega ubezpieczeniu wypadkowemu kilkakrotnie.

Podczas ustalania przeciętnej liczby ubezpieczonych w poprzednim roku kalendarzowym bierzemy pod uwagę miesiące, w których dana firma była zgłoszona w ZUS jako płatnik składek wypadkowych przez co najmniej jeden dzień, tzn. co najmniej jeden ubezpieczony podlegał temu ubezpieczeniu.

Sposób obliczania przeciętnej liczby ubezpieczonych określa przywoływany już art. 28 ust. 3 ustawy wypadkowej. Przepis ten stanowi, że liczbę ubezpieczonych ustala się jako iloraz sumy osób podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu w trakcie poszczególnych miesięcy poprzedniego roku kalendarzowego i liczby miesięcy, przez które płatnik składek był zgłoszony w ZUS co najmniej jeden dzień.

W niektórych sytuacjach płatnicy przyjmują stan ubezpieczonych z pierwszego miesiąca, w którym płatnik został zgłoszony w ZUS. Odpowiednie zastosowanie ma wówczas art. 28 ust. 4 ustawy wypadkowej mówiący o tym, że jeśli płatnik składek zgłaszany jest w ZUS w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca roku następnego, liczbę ubezpieczonych ustala się na bazie liczby osób podlegających zgłoszeniu do ubezpieczenia wypadkowego w miesiącu kalendarzowym, od którego płatnik został zgłoszony w ZUS.

Do grupy płatników, którzy nie powinni mieć problemów z ustaleniem wysokości składek wypadkowych należą ci, których obowiązuje jednolita ich wysokość bez względu na rodzaj prowadzonej działalności oraz ci ,u których stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe uzależniona jest od rodzaju działalności, którą prowadzą. Więcej pracy z poprawnym ustaleniem składki mają płatnicy podlegający wpisowi do rejestru REGON, zgłaszający przeciętnie do ubezpieczenia wypadkowego w 2012 r. co najmniej 10 osób, którzy nie byli objęci obowiązkiem złożenia druku ZUS IWA przynajmniej w jednym z 3 ostatnich kolejnych lat kalendarzowych.

Pierwszą grupę płatników, do której należą m.in. przedsiębiorcy podlegający wpisaniu do rejestru REGON, zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 osób, obowiązuje wysokość składek wypadkowych odpowiadająca 50% najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności (art. 28 ust. 1 ustawy wypadkowej).

Stopy te zależą od kategorii ryzyka określonej dla danej grupy działalności. Ich ustalenie przez płatnika jest więc dość proste. Zainteresowani muszą bowiem sprawdzić jedynie w aktualnym załączniku do rozporządzenia w sprawie składek wypadkowych ile wynosi w danym roku składkowym najwyższa ich stopa i podzielić ją na pół.

Rodzaj prowadzonej działalności nie ma wpływu na wysokość składek na ubezpieczenie wypadkowe również w przypadku płatników, którzy nie podlegają wpisowi do rejestru REGON – bez względu na liczbę osób podlegających temu ubezpieczeniu. Obowiązująca ich stopa procentowa składki wypadkowej odpowiada zawsze 50% najwyższego wskaźnika ustalonego na dany rok składkowy dla grup działalności.

(II)50% najwyższej stopy też dla płatników bez PKD

W opisany wyżej sposób ustalana jest też stopa procentowa składek na ubezpieczenie w przypadku płatników podlegających wpisowi do rejestru REGON i zgłaszających do tego ubezpieczenia co najmniej 10 osób, którzy do obowiązującego ich terminu opłacania składek nie otrzymali z GUS zaświadczenia o wpisie do wspomnianego rejestru zawierającego informację o rodzaju działalności według PKD (art. 33 ust. 2 ustawy wypadkowej).

Należy podkreślić, iż ta grupa płatników musi jednak, po otrzymaniu zaświadczenia z GUS, ustalić obowiązującą ich stopę składek wypadkowych według PKD, skorygować odprowadzone od początku roku składkowego składki wypadkowe oraz dokumenty rozliczeniowe.

Bardziej skomplikowany sposób ustalania stopy składek wypadkowych na nowy rok składkowy mają płatnicy podlegający wpisowi do rejestru REGON, zgłaszający przeciętnie do ubezpieczenia wypadkowego w 2012 r. co najmniej 10 osób, którzy nie byli objęci obowiązkiem złożenia druku ZUS IWA przynajmniej w jednym z 3 ostatnich kolejnych lat kalendarzowych.W ich przypadku stopa składek wynosi tyle co stopa procentowa określona dla grupy działalności, do której dany płatnik należy. Natomiast, w myśl art. 29 ust. 1 ustawy wypadkowej, płatnik należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON 31 grudnia poprzedniego roku.

Płatnik składek zgłoszony w ZUS w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca następnego roku należy do grupy działalności ustalonej dla jego rodzaju działalności według PKD ujętego w rejestrze Regon w dniu, w którym dokonał zgłoszenia w ZUS siebie jako płatnika składek wypadkowych (art. 29 ust. 2 ustawy wypadkowej).

W tabeli na początku opracowania wskazaliśmy komu ZUS we własnym zakresie obliczy stopę procentową składek na ubezpieczenie wypadkowe.

Na przesłanie zawiadomienia Zakład ma czas do 20 kwietnia. Z art. 28 ust. 2 ustawy wypadkowej wynika, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ZUS ustala jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy dany płatnik, i wskaźnika korygującego ustalonego dla tegoż płatnika. Szczegółowe zasady ustalania wysokości składek wypadkowych przez ZUS regulują dalsze artykuły ustawy wypadkowej oraz rozporządzenie w sprawie składek wypadkowych. Podczas ustalania stóp składek wypadkowych ZUS opiera się na danych statystycznych uzyskanych z GUS oraz informacjach zawartych w deklaracjach ZUS IWA z okresu 3 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających dany rok składkowy.

Płatnik, który do 30 kwietnia danego roku nie otrzyma z ZUS informacji o dotyczącej go w nowym roku składkowym stopie składek wypadkowych, powinien zwrócić się do jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na swoją siedzibę o podanie wysokości obowiązującej go stopy składek (art. 32 ust. 2 ustawy wypadkowej). Do celów dowodowych wskazane jest, aby wystąpienie takie miało formę pisemną.

Wzór pisma płatnika składek o podanie obowiązującej go stopy procentowej składek wypadkowych

„Redpol” sp. z o.o. Lublin, 2 maja 2013 r.

ul. Akademicka 15

20-033 Lublin

NIP: 643000654

Regon: 023117600

Zakład Ubezpieczeń Społecznych

ul. Altanowa 33

20-819 Lublin

Z uwagi na to, że do dnia dzisiejszego nie otrzymaliśmy informacji o obowiązującej nas w okresie od 1 kwietnia 2013 r. do 31 marca 2014 r. stopie procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe, uprzejmie prosimy o jej niezwłoczne podanie, tak abyśmy składki od wypłat dokonanych w kwietniu 2013 r. mogli naliczyć już według aktualnej stopy procentowej. Nadmieniam, że podlegamy wpisowi do rejestru Regon, w 2012 r. zgłaszaliśmy do ubezpieczenia wypadkowego przeciętnie 34 osoby oraz składaliśmy deklarację ZUS IWA za lata 2010–2012, a więc zgodnie z art. 28 ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.) stopę składki wypadkowej na wspomniany okres powinien ustalić dla nas Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

prezes zarządu
Bogdan Sidoruk